قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ليبلغنَّ هذا الأمر ما بلغ الليل والنهار، ولا يترك اللهُ بيتَ مَدَرٍ ولا وَبَرٍ، إلا أدخَله الله هذا الدين بعزِّ عزيز أو بذلِّ ذليلٍ، عزًّا يُعِزُّ الله به الإسلامَ، وذلًّا يُذِلُّ الله به الكفر

നബി ﷺ പറഞ്ഞു: രാവും പകലും എത്തുന്നിടത്തെല്ലാം ഈ കാര്യം (ഇസ്ലാം) എത്തുകതന്നെ ചെയ്യും. മണ്ണിന്റെയോ രോമത്തിന്റെയോ വീടാകട്ടെ അല്ലാഹു വിട്ടുകളയുകയില്ല, ഈ മതത്തെ അവിടെ എത്തിക്കാത. പ്രതാപിയുടെ പ്രതാപം വഴിയോ നിന്ദ്യനെ നിന്ദ്യനാക്കിയോ ആയിരിക്കും (ഇത് സാധിക്കുക). അല്ലാഹു ഇസ്‌ലാമിനെ പ്രതാപത്തിലാക്കുന്ന പ്രതാപം കൊണ്ട്; സത്യനിഷേധത്തെ നിന്ദ്യമാക്കുന്ന നിന്ദ്യതകൊണ്ട്’. (الألباني (ت ١٤٢٠)، تحذير الساجد ١٥٨ )

ഇസ്‌ലാം അതിജയിക്കുന്ന മതമാണ്. സാര്‍വലൗകിക തലത്തില്‍ ഇസ്‌ലാം പ്രചരിക്കും. കുടിലുകളിലും കൊട്ടാരങ്ങളിലും അതിന്റെ ധാര്‍മ്മിക ഉള്‍ക്കരുത്തു കൊണ്ട് അത് കയറിച്ചെല്ലും.

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم :‏ اَلْإِسْلَامِ يَعْلُو, وَلَا يُعْلَى

നബി ﷺ പറഞ്ഞു: ഇസ്ലാം ഉയർന്നു കൊണ്ടേയിരിക്കും. മറ്റൊന്നും അതിനെ മികച്ചു നിൽക്കുകയില്ല. (الجامع الصغير)

അല്ലാഹുവിന്‍റെ മതമായ ഇസ്ലാമിനെ നിഷ്‌പ്രഭമാക്കാൻ വ്യത്യസ്തങ്ങളായ മാര്‍ഗങ്ങളിലൂടെ ജൂത-നസ്വാറാക്കളും ബഹുദൈവ വിശ്വാസികളും നിരീശ്വരവാദികളും അവിശ്വാസികളും എക്കാലത്തും പരിശ്രമിക്കാറുണ്ട്. സൂര്യപ്രകാശം വായകൊണ്ട്‌ ഊതിക്കെടുത്താൻ സാധ്യമല്ലാത്തതുപോലെ, ഇസ്‌ലാമാകുന്ന പ്രകാശത്തെ ഊതിക്കെടുത്തി ഇവിടെ അന്ധകാരമയമാക്കാൻ അവര്‍ക്ക്‌ സാധ്യമല്ലെന്ന് വിശുദ്ധ ഖുർആൻ അസ്സന്നിഗ്ദമായി പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതിന്‌ ഒരിക്കലും അവരെ അനുവദിക്കുകയില്ലന്ന് മാത്രമല്ല, ഇസ്ലാമാകുന്ന പ്രകാശത്തെ പരിപൂര്‍ണമാക്കി പ്രകാശിപ്പിക്കുവാനാണ്‌ അല്ലാഹു ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്‌. ആ ആവശ്യാര്‍ത്ഥം, വേണ്ടത്ര ലക്ഷ്യദൃഷ്‌ടാന്തങ്ങള്‍ സഹിതം ഇസ്ലാം പ്രബോധനം ചെയ്യുവാനും, മറ്റെല്ലാ ആദർശങ്ങളെയും വെല്ലുമാറ്‌ അതിനെ ലോകത്ത്‌ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുത്തുവാനും വേണ്ടിയാണ്‌ അന്ത്യപ്രവാചകനായ മുഹമ്മദ് നബി ﷺ യെ അല്ലാഹു അയച്ചിരിക്കുന്നത്.

يُرِيدُونَ أَن يُطْفِـُٔوا۟ نُورَ ٱللَّهِ بِأَفْوَٰهِهِمْ وَيَأْبَى ٱللَّهُ إِلَّآ أَن يُتِمَّ نُورَهُۥ وَلَوْ كَرِهَ ٱلْكَٰفِرُونَ ‎﴿٣٢﴾‏ هُوَ ٱلَّذِىٓ أَرْسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلْهُدَىٰ وَدِينِ ٱلْحَقِّ لِيُظْهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦ وَلَوْ كَرِهَ ٱلْمُشْرِكُونَ ‎﴿٣٣﴾‏

അവരുടെ വായ കൊണ്ട് അല്ലാഹുവിന്‍റെ പ്രകാശം കെടുത്തിക്കളയാമെന്ന് അവര്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. അല്ലാഹുവാകട്ടെ തന്‍റെ പ്രകാശം പൂര്‍ണ്ണമാക്കാതെ സമ്മതിക്കുകയില്ല. സത്യനിഷേധികള്‍ക്ക് അത് അനിഷ്ടകരമായാലും. അവനാണ് സന്‍മാര്‍ഗവും സത്യമതവുമായി തന്‍റെ ദൂതനെ അയച്ചവന്‍. എല്ലാ മതത്തെയും അത് അതിജയിക്കുന്നതാക്കാന്‍ വേണ്ടി. ബഹുദൈവവിശ്വാസികള്‍ക്ക് അത് അനിഷ്ടകരമായാലും. (ഖുർആൻ:9/32-33)

يُرِيدُونَ لِيُطْفِـُٔوا۟ نُورَ ٱللَّهِ بِأَفْوَٰهِهِمْ وَٱللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِۦ وَلَوْ كَرِهَ ٱلْكَٰفِرُونَ ‎﴿٨﴾‏ هُوَ ٱلَّذِىٓ أَرْسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلْهُدَىٰ وَدِينِ ٱلْحَقِّ لِيُظْهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦ وَلَوْ كَرِهَ ٱلْمُشْرِكُونَ ‎﴿٩﴾‏

അവര്‍ അവരുടെ വായ കൊണ്ട് അല്ലാഹുവിന്‍റെ പ്രകാശം കെടുത്തിക്കളയാനാണ് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്‌. സത്യനിഷേധികള്‍ക്ക് അനിഷ്ടകരമായാലും അല്ലാഹു അവന്‍റെ പ്രകാശം പൂര്‍ത്തിയാക്കുന്നവനാകുന്നു.സന്‍മാര്‍ഗവും സത്യമതവും കൊണ്ട് – എല്ലാ മതങ്ങള്‍ക്കും മീതെ അതിനെ തെളിയിച്ചു കാണിക്കുവാന്‍ വേണ്ടി – തന്‍റെ ദൂതനെ നിയോഗിച്ചവനാകുന്നു അവന്‍. ബഹുദൈവാരാധകര്‍ക്ക് (അത്‌) അനിഷ്ടകരമായാലും ശരി. (ഖു൪ആന്‍:61/8-9)

قد تكفل الله بنصر دينه، وإتمام الحق الذي أرسل به رسله، وإشاعة نوره على سائر الأقطار، ولو كره الكافرون، وبذلوا بسبب كراهتهم كل سبب يتوصلون به إلى إطفاء نور الله فإنهم مغلوبون. وصاروا بمنزلة من ينفخ عين الشمس بفيه ليطفئها، فلا على مرادهم حصلوا، ولا سلمت عقولهم من النقص والقدح فيها.

ഏതൊരു സത്യവുമായിട്ടാണോ അല്ലാഹു ദൂതന്മാരെ അയച്ചത്, ആ സത്യത്തെ പൂര്‍ത്തിയാക്കലും തന്റെ ദീനിനെ സഹായിക്കലും അല്ലാഹു ഏറ്റെടുത്തിരിക്കുന്നു. മറ്റു പ്രദേശങ്ങളില്‍ അവന്റെ പ്രകാശത്തെ പ്രകടമാക്കാനും. സത്യനിഷേധികള്‍ വെറുത്താലും ശരി. അല്ലാഹുവിന്റെ പ്രകാശത്തെ കെടുത്താനുതകുന്ന, അവര്‍ക്ക് സാധിക്കുന്ന എല്ലാ വഴികളും സത്യത്തോടുള്ള അനിഷ്ടംമൂലം അവര്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. അവര്‍ പരാജയപ്പെടുക തന്നെ ചെയ്യും. അവരുടെ ഉദാഹരണം സൂര്യനെ കെടുത്താന്‍ ഊതിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നവന്റെതാണ്. അവരുടെ ഉദ്ദേശ്യം നടക്കുകയില്ല. അവരുടെ ചിന്തകള്‍ വൈകൃതത്തില്‍നിന്നും മാലിന്യത്തില്‍നിന്നും മുക്തമല്ല. (തഫ്സീറുസ്സഅ്ദി)

മുഹമ്മദ് അമാനി മൗലവി رحمه الله തന്റെ ഖുർആൻ വിശദീകരണ ഗ്രന്ഥത്തിൽ 9/32-33 ആയത്തിന്റെ വിശദീകരണത്തിൽ എഴുതുന്നു: എല്ലാ മതത്തെക്കാളും അതിനെ – ഇസ്‌ലാമിനെ – വെളിപ്പെടുത്തുവാന്‍ (لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ) എന്ന്‌ പറഞ്ഞതിന്‍റെ താല്‍പര്യം, മറ്റു മതങ്ങളൊന്നും ലോകത്ത്‌ നിന്ന്‌ അപ്രത്യക്ഷമാകുമെന്നോ, മുഴുവനും ഇസ്‌ലാമിന്‌ അടിയറവെച്ചു കീഴടങ്ങുമെന്നോ അല്ല. ന്യായം, പ്രമാണം, ദൃഷ്‌ടാന്തം, വിജ്ഞാനം, സ്വാധീനം, അധികാരം, പ്രതാപം, നേര്‍മാര്‍ഗം, പ്രചാരം ആദിയായവയിലെല്ലാം തന്നെ, ഒരുമതമെന്ന നിലക്ക്‌ ഇസ്‌ലാമിന്‌ സിദ്ധിച്ച വിജയം മറ്റൊരു മതത്തിനും കൈവരിക്കുവാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. മറ്റേതെങ്കിലും സംസ്‌കാരത്തിനോ നാഗരീകതക്കോ ശക്തിക്കോ ലോകത്ത്‌ കൂടുതല്‍ സ്വാധീനം കൈവന്നിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍, അത്‌ ഇസ്‌ലാം മതത്തിന്‍റെ പോരായ്‌കയല്ല. ഇസ്‌ലാമിന്‍റെ അനുയായികളാകുന്ന മുസ്‌ലിം സമുദായത്തില്‍ കാലക്രമത്തില്‍ കടന്നുകൂടിയ പലതരം പോരായ്‌മകളാണിതിന്‌ കാരണം. പ്രമാണപരവും ബുദ്ധിപരവുമായ ലക്ഷ്യദൃഷ്‌ടാന്തങ്ങളിലും, സനാതനവും, പ്രായോഗികവുമായ തത്വസംഹിതകളിലും, കാലദേശാനുസൃതങ്ങളായ നിയമവ്യവസ്ഥകളിലും ഇസ്‌ലാമിനോടു കിടപിടിക്കുന്ന വേറൊരു മതം ലോകത്തില്ല. യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തിനു നേരെ കണ്ണടക്കുകയോ, ഭൗതികവും പൈശാചികവുമായ ദുഷ്‌പ്രേരണകള്‍ നിമിത്തം മാനുഷിക മൂല്യങ്ങളെയും സനാതന തത്വങ്ങളെയും ദുര്‍വ്യാഖ്യാനം ചെയ്യുകയോ ചെയ്യാത്ത ആര്‍ക്കും ഈ വാസ്‌തവം നിഷേധിക്കുക സാധ്യമല്ല. ഇസ്‌ലാമിനോട്‌ ശത്രുത പുലര്‍ത്തിവരുന്ന ചില മഹാരഥന്‍മാര്‍പോലും സമ്മതിക്കാറുള്ളതാണിത്‌.

ഈ വചനങ്ങള്‍ അവതരിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന പ്രവാചക കാലഘട്ടത്തെ അപേക്ഷിച്ചു നോക്കുമ്പോള്‍, എല്ലാ മതത്തെക്കാളും ഈ മതത്തെ വെളിപ്പെടുത്തുമെന്ന്‌ പറഞ്ഞത്‌ അതിന്‍റെ എല്ലാ അര്‍ത്ഥത്തിലും നിവൃത്തിയായിട്ടുണ്ടെന്ന്‌ കാണാവുന്നതാണ്‌. പ്രവാചകത്വം നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന കാലമായ ഇരുപത്തിമൂന്ന് കൊല്ലത്തില്‍, മക്കയില്‍വെച്ചു ക്ഷമയുടെയും സഹനത്തിന്‍റെയും പതിമൂന്നു കൊല്ലം കഴിച്ച്‌ ബാക്കി കഷ്‌ടിച്ചു പത്തുകൊല്ലക്കാലമാണ്‌ ഇസ്‌ലാമിന്‍റെ യഥാര്‍ത്ഥ പ്രചാരണ കാലം. ഇസ്‌ലാമിനെതിരെ കനത്ത ഉരുക്കു കോട്ടയായി നിലകൊണ്ടിരുന്ന അറേബ്യാ ഉപദ്വീപ്‌ മുഴുവനും ഇക്കാലത്തിനകം ഇസ്‌ലാമിന്‍റെതായി മാറി. അക്കാലത്ത്‌ അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഏറ്റവും വമ്പിച്ച ലോക ശക്തികളായ റോമും, പേര്‍ഷ്യയും ഇസ്‌ലാമിന്‍റെ പ്രതാപത്തിനു മുമ്പില്‍ ചിറകു താഴ്‌ത്തേണ്ടിയും വന്നു. രണ്ട്‌ മൂന്നു ദശവത്സരങ്ങള്‍ കൂടി കടന്നുപോയപ്പോഴേക്കും അവിടങ്ങളില്‍ ഇസ്‌ലാമിന്‍റെ പതാക പാറിക്കളിക്കുവാനും തുടങ്ങി. ഇസ്‌ലാമിനെതിരില്‍ വിരല്‍ ചൂണ്ടുവാന്‍ തക്ക ഒരു ശക്തി ലോകത്തില്ലാതായി. അതെ, അക്ഷരാര്‍ത്ഥത്തില്‍ തന്നെ അല്ലാഹു അവന്‍റെ റസൂല്‍ മുഖാന്തരം അവന്‍റെ മതമാകുന്ന ആ പ്രകാശം ലോകത്തുവെളിപ്പെടുത്തി. തുടര്‍ന്നുള്ള നൂറ്റാണ്ടുകളില്‍ ഇസ്‌ലാമിന്‌ ലോകത്ത്‌ പ്രചാരവും ശക്തിയും വര്‍ദ്ധിച്ചു. ചരിത്രത്തിന്‍റെ പ്രഥമപാഠങ്ങള്‍ ഗ്രഹിച്ചവര്‍ക്കെല്ലാം അറിയുന്നതാണിത്‌. (അമാനി തഫ്സീ൪ – ഖു൪ആന്‍ : 9/32-33 ന്റെ വിശദീകരണം)

മുഹമ്മദ് അമാനി മൗലവി رحمه الله തന്റെ ഖുർആൻ വിശദീകരണ ഗ്രന്ഥത്തിൽ 61/8-9 ആയത്തിന്റെ വിശദീകരണത്തിൽ എഴുതുന്നു: വിശുദ്ധ ഖുര്‍ആനും, നബി ﷺ തിരുമേനിയുടെ ദൗത്യവിഷയങ്ങളുമാണ് അല്ലാഹുവിന്റെ പ്രകാശംകൊണ്ടു വിവക്ഷ. അതിനെ വായകൊണ്ടു ഊതിക്കെടുക്കുവാനോ, ദുരാരോപണങ്ങളും അപവാദങ്ങളും വഴി കെടുത്തിക്കളയുവാനോ ആര്‍ക്കും സാധ്യമല്ല. ലക്ഷ്യങ്ങളുടെയും ദൃഷ്ടാന്തങ്ങളുടെയും ദൃഢത, പ്രമാണങ്ങളുടെ സ്വീകാര്യത, വിശുദ്ധ ഖുര്‍ആന്റെ സുരക്ഷത, അതിന്റെ സത്യത, ന്യായത, വ്യക്തത എന്നിവമൂലം മറ്റേതു മതത്തേക്കാളും അതു മികച്ചുകൊണ്ടു തന്നെയിരിക്കും. ലോകമുള്ള കാലത്തോളം സത്യനിഷേധികളും എതിരാളികളും അതിന്നുണ്ടായേക്കാം. അവരുടെ പ്രതിഷേധമോ അമര്‍ഷമോ അതിന്നൊരിക്കലും പ്രതിബന്ധമായിരിക്കയില്ല. നബി ﷺ പ്രവചനം ചെയ്തിട്ടുള്ളതുപോലെ, ഒരു വിഭാഗം ആളുകളെങ്കിലും അതിന്റെ യഥാര്‍ത്ഥ അനുയായികളായി ലോകാവസാനംവരെ ശേഷിക്കാതിരിക്കയുമില്ല. (كمافي البخاري ومسلم)

നബി ﷺ തിരുമേനിയുടെ കാലത്തെക്കുറിച്ചു പറയുകയാണെങ്കില്‍, ശിര്‍ക്കിന്റെയും, കുഫ്റിന്റെയും ആള്‍ക്കാരെല്ലാം ഇസ്‌ലാമിനു വഴങ്ങേണ്ടിവന്ന ചരിത്രം പ്രസിദ്ധമാണ്. ഇസ്‌ലാമല്ലാത്ത ഏതൊരു മതത്തെ എടുത്താലും ആ മതത്തിന്റെ സാക്ഷാല്‍ പ്രമാണമായി അതിന്റെ അനുയായികളെന്നു അവകാശപ്പെടുന്നവര്‍ക്കിടയില്‍ പരിപൂര്‍ണ്ണമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട ഒരു ഗ്രന്ഥരേഖ – യാതൊന്നും അതില്‍ കൂട്ടുവാനോ കിഴിക്കുവാനോ ഇല്ലെന്നു അവര്‍ ഏകകണ്ഠമായി സമ്മതിക്കുന്ന ഒരു വേദഗ്രന്ഥം – സമര്‍പ്പിക്കുവാന്‍ അവര്‍ക്കു കഴിയുകയില്ലതന്നെ. മുസ്‌ലിംകളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, അവര്‍ക്കിടയില്‍ എന്തുതന്നെ ഭിന്നാഭിപ്രായം ഉണ്ടെങ്കിലും തങ്ങളുടെ മൂലപ്രമാണം വിശുദ്ധ ഖുര്‍ആനാണെന്നും, അതില്‍ വല്ലതും ചേര്‍ക്കുവാനോ കുറക്കുവാനോ ഇല്ലെന്നുമുള്ള കാര്യത്തില്‍ അവര്‍ എകാഭിപ്രായക്കാരാക്കുന്നു. അപ്പോള്‍, വിശുദ്ധ ഖുര്‍ആന്‍ നിലവിലുള്ള കാലത്തോളം – അതാകട്ടെ, ലോകാവസാനംവരെ നിലനില്‍ക്കുകയും ചെയ്യും – അല്ലാഹുവിന്റെ പ്രകാശം പൊലിയാതെയും, അവന്റെ മതം തിരോധാനം ചെയ്യാതെയും അവശേഷിക്കുകതന്നെ ചെയ്യും. (അമാനി തഫ്സീ൪ – ഖു൪ആന്‍ : 61/8-9 ന്റെ വിശദീകരണം)

നബി ﷺ യും, അദിയ്യുബ്‌നു ഹാതിം رضى الله عنه  വും തമ്മില്‍ നടന്ന ഒരു സംഭാഷണം അഹ്‌മദ്‌  رحمه الله  ഉദ്ധരിച്ചിരിക്കുന്നു:

……. إنّما اتَّبَعَه ضَعَفةُ النّاسِ، ومَن لا قوَّةَ له، وقد رَمَتْهم العَرَبُ، أتَعرِفُ الحِيرةَ؟، قُلتُ: لم أرَها، وقد سَمِعتُ بها، قال: فوالذي نفْسي بيَدِه، ليُتِمَّنَّ اللهُ هذا الأمْرَ، حتى تَخرُجَ الظَّعينةُ مِن الحيرةِ، حتى تَطوفَ بالبَيتِ في غيرِ جِوارِ أحَدٍ، وليُفتَحَنَّ كُنوزَ كِسرى بنِ هُرمُزَ، قال: قُلتُ: كِسرى بنُ هُرمُزَ؟! قال: نعمْ، كِسرى بنُ هُرمُزَ، وليُبذَلَنَّ المالُ حتى لا يَقبَلَه أحَدٌ، قال عَديُّ بنُ حاتمٍ: فهذه الظَّعينةُ تَخرُجُ مِن الحيرةِ، فتَطوفُ بالبَيتِ في غيرِ جِوارٍ، ولقد كنتُ فيمَن فَتَحَ كُنوزَ كِسرى بنِ هُرمُزَ، والذي نفْسي بيَدِه لتَكونَنَّ الثّالثةُ، لأنّ رسولَ اللهِ ﷺ قد قالها!.

നബി ﷺ പറഞ്ഞു: (അദിയ്യേ) താന്‍ പറയുമായിരിക്കും: ഇസ്‌ലാമിനെ പിന്‍പറ്റിയിരിക്കുന്നത്‌ ജനങ്ങളിലുള്ള ദുര്‍ബ്ബലരും കഴിവില്ലാത്തവരുമാണ്‌, അറബികള്‍ അവരെ എയ്‌തു (ആക്രമിച്ചു) കൊണ്ടിരിക്കുന്നുമുണ്ട്‌ എന്ന്‌. തനിക്ക്‌ ഹീറാഃ (حِيرَة) രാജ്യം അറിയുമോ?’ ഞാന്‍ (അദിയ്യ്‌) പറഞ്ഞു: ‘ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടില്ല, കേട്ടിട്ടുണ്ട്‌.’ നബി ﷺ പറഞ്ഞു: ‘എന്നാല്‍, എന്‍റെ ദേഹം യാതൊരുവന്‍റെ കയ്യിലാണോ അവന്‍ തന്നെ സത്യം! ഈ മതത്തെ അല്ലാഹു പൂര്‍ത്തിയാക്കുക തന്നെ ചെയ്യും. അങ്ങനെ യാത്രക്കാരിയായ ഒരു സ്‌ത്രീ ഹീറാഃയില്‍ നിന്ന്‌ഒരാളുടെയും രക്ഷ കൂടാതെ വന്നു കഅ്‌ബഃയെ ത്വവാഫ്‌ ചെയ്യുന്നതാണ്‌. (പേര്‍ഷ്യാ ചക്രവര്‍ത്തിയായ) ഹുര്‍മുസിന്‍റെ മകന്‍ കിസ്‌റായുടെ നിക്ഷേപങ്ങള്‍ ജയിച്ചടക്കപ്പെടുകതന്നെ ചെയ്യും.” ഞാന്‍ ചോദിച്ചു: ഹുര്‍മുസിന്‍റെ മകന്‍ കിസ്‌റായുടെയോ: നബി ﷺ പറഞ്ഞു: ‘അതെ, ഹുര്‍മുസിന്‍റെ മകന്‍ കിസ്‌റായുടെ തന്നെ. വാങ്ങുവാന്‍ ഒരാളും ഇല്ലാതിരിക്കത്തക്കവിധം ധനം വിതരണം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യും.’ (പിന്നീട്‌) അദിയ്യ്‌ رضى الله عنه പറയുകയാണ്‌: ‘ഇതാ! ഒരു യാത്രക്കാരി ആരുടെയും രക്ഷ കൂടാതെ വന്നു കഅ്‌ബഃ ത്വവാഫ് ചെയ്യുന്നു. (ഇത്‌ ഞാന്‍ അനുഭവത്തില്‍ കണ്ടു) കിസ്‌റായുടെ നിക്ഷേപങ്ങള്‍ ജയിച്ചടക്കിയവരുടെ കൂട്ടത്തില്‍ ഞാനും ഉണ്ടായിരുന്നു. എന്‍റെ ദേഹം യാതൊരുവന്‍റെ കയ്യിലാണോ അവന്‍ തന്നെ സത്യം! മൂന്നാമത്‌ പറഞ്ഞ കാര്യവും നിശ്ചയമായും ഉണ്ടാകുക തന്നെ ചെയ്യും. കാരണം, റസൂല്‍ ﷺ അത്‌ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നു.’ (അഹ്‌മദ്‌)

അധികം താമസിയാതെതന്നെ, പേര്‍സ്യന്‍ വിജയങ്ങളും ഉത്തരാഫ്രിക്കന്‍ വിജയങ്ങളും നടന്ന കാലത്ത്‌ ഈ മൂന്നാമത്തെ കാര്യവും – ധര്‍മം വാങ്ങുവാന്‍ ആവശ്യക്കാരില്ലാതെ വരുമാറ്‌ ധനവിതരണത്തിന്‍റെ ആധിക്യവും – സംഭവിച്ചതായി ഇസ്‌ലാമിക ചരിത്രഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ പരിശോധിച്ചാല്‍ കാണാവുന്നതാണ്‌.

kanzululoom.com